Pusulanın icadı hakkında bigi

 Pusula karada, denizde veya havada yön bulmayı sağlayan araçtır. Pusulanın icadından önce, denizciler bulundukları yeri ve gidecekleri yönü, yıldızların konumunu gözlemleyerek buluyorlardı. Geceleri bulutlu havalarda ve gündüzleri ise sahilden uzaklaşmak çok tehlikeliydi. Vikingler, yön bulmak için güneşi ve kordiyerit taşını kullanıyorlardı.

Pusulanın İcadı

Pusulanın icadı, denizcilerin güvenle karadan uzaklaşmasına imkan sağladı, deniz ticaretini arttırdı ve coğrafi keşiflerin hız kazanmasını sağladı.

Pusula, M.Ö. 2. yüzyıl ile MS 1. yüzyılda Çin’de Han Hanedanlığı döneminde icat edildi. Kayıtlara gören hanedanlığın güney valisi olan  sīnán (司南) adlı kişi tarafından icat edildi. İcat edilen bu manyetik pusula, feng shui’nin jeomantik prensiplerine göre bina ve yapılar için uygun yerler bulmak, mücevher veya altın aramakta kullanıldı. M.Ö 11. yüzyılda pusula Song hanedanlığı sırasında yön bulma amacıyla kullanılmaya başladı.

Pusula ve Jeomanyetik hakkında daha eski kayıtlar

Jeomanyetik ile ilgili en eski kayıtlar orta Amerikayı göstermektedir. Guatemala and Meksika civarlarında yaşamış olan Olmekler’e ait milattan önce 1000 ve 1400 yılları arasındaki kalıntılarda jeomanyetiğin kullanıldığı görülmektedir.

Teoriye göre pusula ilk olarak Çinliler tarafından icat edilip, Araplar vasıtasıyla Avrupa medeniyetine ulaşmıştır. 

Avrupada pusulalar 1200 lü yılların başlarında Fransa, İngiltere, İzlanda’da görülmeye başlandı. Tabi bu pusulalar oldukça ilkel bir yapıya sahipti. 1269 yılında modern pusula ile ilgili en önemli gelişmeyi ise Pierre de Maricourt, iğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirerek sağladı.

Pusulanın kullanım alanları

Pusulayı ilk önce denizciler sefere çıktıklarında kullanmaya başladılar. Daha sonra sivil havacılıkla uğraşan kişiler, askerler, madenciler, mimarlar, ormancılar, haritacılar, izciler, dağcılar ve seyyahlar yön belirlemede kullanmaya devam ettiler.

Pusulanın özellikleri

• Mıknatıs özelliği olan ve dönebilen,  kuzeyi gösteren ucu kırmızı olan bir iğnesi vardır.
• Pusula iğnesi içi sıvı ile dolu ve dönebilen bir kapsül içindedir. Kapsülün ve sıvı dolu olmasının amacı pusula iğnesindeki titreşimleri azaltarak daha doğru sonuç elde etmeyi sağlamaktır.
• Kapsül çevresinde sarılı olan cetvel üzerinde 0-360 arasında dereceler işaretlidir.
• Pusula iğnesinin altında yön oku ve yön okuna paralel olan meridyen çizgileri bulunur ve bunlar kapsül ile birlikte dönerler.
• Referans çizgisi ve açı değerleri yön oku ve meridyen çizgilerinin bulunduğu düzlemden okunur.
• Tabanın şeklinin dikdörtgen ve şeffaf olması, döner kapsül altında gidilecek yeri gösteren okun bulunması ve pusulanın kenarının uzun olması kullanım açısından kolaylık sağlar.
• Çevresindeki hesaplama cetvelinde metrik ve inç olarak işaretlenmiş sınırlı cetvel ile birim çevirmelerine kolaylık sağlayarak kısa mesafe ölçümlerini de kolaylaştırır.
• Pusula kullanılarak sadece kuzey yönü değil diğer ana yönler ve ara yönler de bulunabilir.

Pusula Çeşitleri

Günümüzde akıllı telefonlarda veya valizlerin üzerinde yer alan pusulaların bir çok çeşidi vardır. Standart plakalı , aynalı, askeri ve prizmatik pusulalar olduğu gibi, Kerteriz, asma, elektromanyetik, dümen, filika, sıvılı, kadranlı, cayroskop ve yavru gibi isimlerle adlandırılan pusulalar da bulunmaktadır.